Wil de unicorn tussen de stokpaardjes opstaan? | De EIC Accelerator geanalyseerd

Met ingang van het najaar van 2019 is het voormalige SME Instrument binnen Horizon 2020 programma omgedoopt tot EIC Accelerator. Eerst in de vorm van een pilot, straks, in het nieuwe Horizon Europe programma komt dit instrument terug als reguliere regeling. Beleidsmatig wil men in Brussel de focus verleggen naar het intensiever (lees: met meer geld) steunen van de Europese kampioenen van de nabije toekomst die op het wereldtoneel kunnen wederijveren met de grote en hippe clubs uit de Verenigde Staten en Azië. Populair verwoord: Brussel zoekt Europese unicorns.

Dit heeft zijn weerslag op de invulling van de regeling. Waar het SME Instrument een haalbaarheidsstudie (Phase 1) en een demonstratieproject (Phase 2) kende, omvat het EIC Accelerator programma alleen nog een aanjaagproject gericht op het versnellen van de groei en expansie van de aanvragende firma. Individuele mkb bedrijven kunnen binnen een aanjaagproject een bedrag tot circa € 2,5 tot € 3 miljoen ophalen om hun Europese opschaling en productintroductie/-demonstratie te bekostigen. Voor Nederlandse begrippen is de regeling zeer lucratief: 70% subsidie op de projectkosten is aanzienlijk meer dan de 30-50% die in Nederland gebruikelijk is.

Voor de fase na het aanjaagproject (na TRL8) wil men in Brussel in toenemende mate een koppeling leggen naar equity investeerders. Middels zogeheten blended finance (subsidie + geld van investeerders) is een bedrijf dan voor langere tijd voorzien van financiering: eerst om de groeistap voor te bereiden en daarna om deze ook daadwerkelijk te zetten. Dit zou de slagkracht van de geselecteerde aanvragers dienen te vergroten en bijdragen aan het behoud van momentum.

Individualiteit versus realiteit

Inclusiviteit staat hoog in het vaandel in Brussel en de EIC Accelerator is hierop geen uitzondering.  Voor vrijwel elke mkb partij uit vrijwel elk land uit de Europese Unie (EU) is het mogelijk om individueel een aanvraag te doen. Individueel aanvragen is vrij uniek binnen het Horizon 2020 programma, waar grote consortia van 10+ partners de norm zijn. Dit aspect van de regeling valt dan ook erg goed bij het aanvragende publiek en draagt bij aan het laagdrempelige karakter om in te stappen.

Het niet gebonden zijn aan mede-aanvragers kent echter ook een praktische valkuil: beperkte externe validatie. Elke ondernemer is enthousiast over zijn/haar bedrijf, vindt zichzelf innovatief en vertelt graag en uitbundig over zijn/haar onderneming. Dit enthousiasme mondt in veel gevallen dan ook uit in een zeer rooskleurige verwachting van de toekomst van het bedrijf. De vraag is dan ook in hoeverre Brussel in staat is om in de vergaarbak van al deze goudgerande verkooppitches de echte ruwe diamanten eruit te halen die het in de praktijk kunnen waar maken.

Keerzijde populariteit | lage slaagkans

De brede toegankelijkheid van de regeling kent ook een keerzijde voor individuele aanvragers, het animo mkb partijen in de EU is namelijk groot. In de tabel hieronder zijn het aantal aanvragen per call aangegeven en daarnaast het aantal aanvragen dat boven de 13 punten wist te scoren. De beste circa 100 projecten per call worden uitgenodigd voor een pitch, daarvan overleeft circa 50% de pitchronde. De slaagkans is daarmee typisch 4-5%, wat afgezet tegen gemiddelde Nederlandse subsidieprogramma’s extreem laag is.

Tip: Is jouw project uitgenodigd voor het geven van een pitch? Neem dan contact op met Team IRIS van RVO. Zij bieden zeer goede ondersteuning bij het voorbereiden van de pitch. Ook in de voorbereidingsfase van een aanvraag is team IRIS overigens een nuttige sparringpartner.

Factoren die invloed hebben op de succeskans

De kans op succes van een individuele aanvrager hangt van een aantal factoren af. Zonder in te willen gaan op de vraag of politieke overwegingen op enig vlak nog een rol van betekenis spelen, zijn er twee belangrijke impliciete mechanismen die een rol spelen:

1. De beoordelingssystematiek:

Reviewers kunnen scores van 1-5 punten op drie onderdelen. Dit geeft weinig ruimte om onderscheid te maken tussen goede en zeer goede aanvragen. Scores liggen dan ook dicht tot zeer dicht bij elkaar. In de praktijk kan een paar tienden het verschil maken tussen plaats 20 en plaats 200 op de ranglijst. In de praktijk zien we dat een score van circa 14.0 noodzakelijk is om überhaupt uitgenodigd te worden en dus dienen alle 4 de evaluatoren zeer enthousiast te zijn.

Vanuit de unicorn filosofie is dat een gekke uitgangspositie als je bedenkt dat mensen gemiddeld gezien helemaal niet zo goed in staat zijn om buiten de geijkte kaders te denken of te waarderen. Hoe is dan te verwachten dat een klein aantal reviewers stuk voor stuk laaiend enthousiast zijn over de propositie van iets radicaal innovatiefs

2. Onbegrensd herindienen:

Dit is een vloek en een zegen tegelijk. Enerzijds is het prettig dat een herkansing beschikbaar is waardoor een aanvraag verbeterd kan worden aan de hand van voortschrijdend inzicht. Ook zijn er meerdere momenten in het jaar om een aanvraag in te dienen. Anderzijds zien we in de praktijk dat er een lawine van niet-gehonoreerde aanvragen ontstaat die keer op keer doorschuift en de kans op succes voor alle deelnemers verder verwaterd. Als het aantal (her)indieningen beperkt kan worden in een toekomstig programma dan deze uitdaging eenvoudig opgelost worden.

Tot slot | high risk, high return

In mijn ogen is de EIC Accelerator in zijn huidige vorm vooral geschikt voor bedrijven die toch al op zoek zijn naar reguliere investeerders voor internationale markintroductie en opschaling en die de a priori betrekkelijke lage slaagkans t.o.v. nationale programma’s voor lief nemen en die niet gebonden zijn aan een strak tijdschema. Qua inhoudelijke content voor de EIC Accelerator aanvraag is er namelijk een grote overlap met stukken die beschikbaar moeten zijn voor de zoektocht naar investeerders, dus er zijn hier mooie synergiën te behalen.

Vanuit die gedachte is het in mijn ogen raadzaam voor Brussel om hogere eisen te stellen aan aanvragers, bijvoorbeeld door een minimale omvang van de bestaande marktactiviteiten en gerealiseerde groei van de onderneming te eisen. Op die manier komt de focus te liggen om daadwerkelijke scale ups met potentie.

Tenslotte kan nog de voorzichtige conclusie getrokken worden dat het grote animo voor de EIC Accelerator toont dat er enorm veel interesse is in Europese subsidieprogramma’s waarvoor geen groot consortium nodig is. Dit is een open uitnodiging naar de Europese Commissie om hier iets mee te doen.

De tijd zal leren of het de EC lukt om de unicorns er ook echt uit te pikken. Tot die tijd is het EIC programma -geheel in unicorn stijl- high risk – high return.

Meer weten over EIC Accelerator? Neem contact op
Of bel direct naar: 088 495 20 00

Gerelateerde subsidie EIC Accelerator

De European Innovation Council (EIC) Accelerator is beschikbaar voor zeer innovatieve mkb’ers...Lees verder