De Provincie Gelderland heeft haar begroting aangescherpt en haar inkomsten opnieuw verdeeld. De structurele (jaarlijkse) uitgaven van alle beleidsvelden hebben een vaste plek gekregen in de begroting. Tegelijkertijd betekent dit ook dat er minder geld beschikbaar is voor incidentele (eenmalige) uitgaven, zoals subsidieregelingen. Wat is de reden en wat zijn de gevolgen? Specialist Barbara Glatz licht toe.

• Waarom is het geld opnieuw verdeeld?
• Wat zijn de gevolgen?
• Op welke thema’s zet de provincie in?
• Vragen over dit artikel?

Waarom is het geld opnieuw verdeeld?

Een onderzoek toonde aan dat de provincie voor bepaalde beleidsvelden te veel leunden op incidenteel geld, terwijl dit structurele uitgaven waren. Denk bijvoorbeeld aan de relatief nieuwe taak Wonen, waarvoor met name incidenteel geld was gereserveerd. Dit incidentele geld werd gedekt met het rendement op het spaargeld. Op de lange termijn vindt de provincie deze situatie niet houdbaar, omdat:

• Het spaargeld de laatste jaren minder rendeert dan voorheen.
• Voor de komende jaren meer geld is toegezegd dan beschikbaar komt.

Door het opnemen van een basis voor het uitvoeren van alle taken in de vaste begroting wil de provincie ervoor zorgen dat zij de komende tien jaar voldoende middelen heeft om haar doelen te realiseren.

Hoezo minder geld?

Het geluid gaat vaak de ronde dat de provincie “miljarden op de bank heeft”. De reactie van de provincie is dat zij inderdaad beschikt over spaargeld, maar dat ze daar niet de vaste lasten van willen betalen. In plaats daarvan wil ze rendement ontvangen op haar spaargeld en enkel de opbrengsten van dit rendement uitgeven. Die opbrengsten zijn afgelopen jaren flink gedaald. In haar eigen nieuwsartikel haalt de provincie het volgende aan:

“4% rente op €4 miljard, of 0% rente op inmiddels €2,5 miljard. Dat scheelt €160 miljoen per jaar. De rente-inkomsten uit het verleden halen we voorlopig in ieder geval niet meer. Tegenwoordig moeten we schatkistbankieren én ons geld bij het Rijk stallen voor veel minder of zelfs geen rente. Ook nam de omvang van het stamkapitaal af de afgelopen periodes, en dus ook de renteopbrengst ervan.”

Dit heeft als gevolg dat de provincie voor de komende vier jaar bijna € 200 miljoen minder incidenteel geld ter beschikking heeft.

Hoe is het geld verdeeld voor komende periode?

• De structurele inkomsten van € 528 miljoen zijn verdeeld over de vaste beleidsvelden.
• De incidentele inkomsten bedragen naar schatting € 210 miljoen voor vier jaar. Dat is € 52 miljoen per jaar (in tegenstelling tot € 250 miljoen per jaar afgelopen jaren).

Wat zijn de gevolgen?

Doordat de provincie over minder incidenteel geld beschikt dan voorheen, moet er bezuinigd worden. De herverdeling van de vaste begroting was een eerste stap. Hieruit volgen de eerste bezuinigingen, waarover de provincie komende maanden duidelijkheid biedt. Dit is er tot op heden bekend:

Algemeen

• De provincie steunt niet langer organisaties of langdurige regelingen met incidenteel geld. Voor bijvoorbeeld cultuur, toerisme en sport heeft dit gevolgen. De komende maanden volgt hier meer duidelijkheid over.
• In maart 2023 zijn er nieuwe verkiezingen. De volgende coalitie beslist over de verdeling van het incidentele geld van naar schatting € 52 miljoen per jaar.

Steun aan organisaties en subsidieregelingen

• De financiële steun aan organisaties die niet in de vaste begroting zijn opgenomen wordt afgebouwd in 2024. In november volgt een officiële aankondiging. De provincie stelt geld beschikbaar voor een zorgvuldige afbouw en gaat in gesprek met betrokkenen over de overgang naar de nieuwe situatie.
• Subsidieregelingen worden, afhankelijk van de looptijd, afgebouwd per uiterlijk 2024. Het is aan de volgende coalitie voor welke regelingen nieuw incidenteel geld beschikbaar wordt gesteld. Over de hele linie kan de provincie minder investeren. Dat betekent er bijvoorbeeld minder steun is voor:
  • Culturele, sportieve evenementen en organisaties.
  • Natuur- en milieuorganisaties voor natuureducatie.
  • Bewonersinitiatieven in het kader van leefbaarheid
  • Stimulatie van innovatie en economie
  • Aanleg van hoogwaardige fietsroutes door gemeenten

Tekort bij het OV

Voor het tekort bij het OV heeft de provincie een deel van de hogere kosten door inflatie en minder reizigersinkomsten zelf begroot in de vaste begroting. Voor het andere deel doet zij een beroep op het Rijk. Als het Rijk niet over de brug komt, is de kans groot dat er busdiensten in stad en platteland worden geschrapt.

Op welke thema’s zet de provincie in?

Op basis van de wettelijke taken van de provincie en het gekozen profiel voor Gelderland wil de provincie de komende jaren meer regie nemen op ruimtelijke kwaliteit. De opgaven die hiermee verband houden:

• Stikstofproblematiek;
• Ruimtegebrek;
• Woning- en klimaatcrisis;
• Mobiliteit;
• Gezonde leefomgeving;
• Natuur, water en landbouw;
• Economie;
• Leefbaarheid, cultuur en sport.

Samengevat heeft de provincie een structurele basis gelegd door het reserveren van structurele middelen om aan deze opgaven te werken. Het is aan de volgende coalitie om te beslissen over de incidentele middelen.

Vragen over deze ontwikkelingen?

Specialist Barbara Glatz beantwoordt al uw vragen. Ook spart zij graag met uw over wat deze ontwikkelingen betekenen voor uw organisatie. Stuur haar gerust een bericht via b.glatz@hezelburcht.com of plan een vrijblijvende kennismaking in via 088 495 20 00.

Advies nodig? Neem contact op