Invest-NL is nog maar net uit de startblokken of het volgende nationale aanjaagvehikel staat alweer voor de deur: op Prinsjesdag kondigde het kabinet formeel aan een Nationaal Groeifonds te willen oprichten. Hoewel duidelijk is dat het Nationaal Groeifonds nog stevig op de korrel genomen zal worden in de Tweede en Eerste Kamer en er mogelijk nog het e.e.a. gaat veranderen in de wijze waarop het fonds zal gaan werken, is het nu alvast interessant om te kijken hoe de twee fondsen zich tot elkaar verhouden.

Invest-NL 

Begin 2020 is het (tot dan toe) grootste investeringsfonds van Nederland van start gegaan onder leiding van oud-minister Wouter Bos. De aanloop van Invest-NL was lang: het vorige kabinet kondigde het fonds al in 2016 aan, maar om verschillende redenen werd de oprichting pas in november 2019 goedgekeurd door de Eerste Kamer.

Wat zijn de thematische focusgebieden?

Invest-NL heeft bij de start € 1,7 miljard beschikbaar voor de financiering van projecten en ondernemingen die bijdragen aan de energietransitie en het versnellen van de groei van innovatieve scale-ups. Binnen de energietransitie focust Invest-NL zich met name op elektrificatie en energie, circulariteit, agrifood en de gebouwde omgeving. Innovatieve scale-ups kunnen bij Invest-NL terecht voor financiering van industriële technologieën. Wanneer een financieringsaanvraag binnen deze thema’s is bedoeld voor technologische ontwikkelingen, dan dient de verkregen financiering ingezet te worden voor doorontwikkeling naar TRL niveau 7-8-9 (de demonstratie- en uitrol-fases).

Invest-NL lijkt hiermee in eerste aanleg minder toepasselijk voor early stage technologieën. Dit hoeft geen probleem te zijn, want via RVO zijn immers voldoende alternatieve subsidies voor dit deel van de innovatie-lifecycle te verkrijgen.

Geen subsidies, maar financieringsinstrumenten

Invest-NL verstrekt geen projectsubsidies, maar kent een eigen repertoire aan financieringsinstrumenten. Het lijkt erop dat er doelbewust is gekozen om een zo klein mogelijke overlap met bestaande programma’s en instellingen te realiseren, al is enige gelijkenis met de regionale ontwikkelmaatschappijen (ROM’s) duidelijk zichtbaar. De belangrijkste twee financieringsinstrumenten van Invest-NL zijn namelijk:

1. Participatie in de vorm van een minderheidsbelang

In dit geval bestaat de financiering uit het instappen als aandeelhouder van de onderneming. De hoogte van de investering vanuit Invest-NL is hierbij tussen de € 5 miljoen en € 50 miljoen. Vereist wordt dat de ondernemer of het management zelf ook risicodragend en actief in het project participeert ( ‘skin in the game’).

2. (Achtergestelde) lening

In dit geval bestaat de financiering uit een lening die met rente terugbetaald dient te worden. De hoogte van de financiering vanuit Invest-NL bevindt zich opnieuw tussen de circa € 5 miljoen en € 50 miljoen. De looptijd wordt afgestemd op de behoefte en het doel van de financiering, daarnaast zijn er verschillende zekerstellingen, (flexibele) aflossingsschema’s en/of optiestructuren mogelijk.

Voor beide instrumenten geldt een aantal aanvullende voorwaarden. De belangrijkste daarvan is dat minimaal 50% van de totaal gevraagde financiering wordt verstrekt door andere professionele financiers. Op basis van bovenstaande getallen is de minimale totale financieringsvraag van een project dus zo’n € 10 miljoen. Om marktverstoring door de overheid te voorkomen moet bovendien aangetoond worden dat de financiering niet volledig rond is te krijgen via reguliere financieringskanalen.

Meer weten over Invest-NL? Neem contact op
Of bel direct naar: 088 495 20 00

Nationaal Groeifonds

Het Nationaal Groeifonds is een investeringsfonds voor langetermijn-projecten. Het fonds krijgt € 20 miljard ter beschikking voor een periode van vijf jaar. Daarmee is per jaar circa € 4 miljard beschikbaar voor projecten. Het kabinet beoogt de € 20 miljard voor het fonds op de kapitaalmarkt te lenen en daarmee gebruik te maken van de gunstige rentestand. Als belangrijkste argument voor de totstandkoming van het fonds wordt gesteld dat het kabinet niet wil bezuinigen maar juist wil investeren en daarmee de economische tegenslag als gevolg van de COVID-crisis achter ons laten. Tevens speelt mee dat we geconfronteerd worden met uitdagingen als klimaatverandering en vergrijzing. De Nederlandse economie moet dus harder en anders groeien om onze welvaart ook in de toekomst te kunnen behouden en vergroten.

Voor welke projecten kan je straks bij het Groeifonds terecht?

Het Groeifonds zoekt projecten die bijdragen aan het verdienvermogen van Nederland in de toekomst en daarmee positieve impact hebben op het inkomen van toekomstige generaties. Daarom is er geld beschikbaar voor de volgende thema’s:

• Kennisontwikkeling
• Fysieke infrastructuur
• Onderzoek, ontwikkeling & innovatie

Ondernemers, bedrijven en kennisinstellingen mogen voorstellen indienen voor projecten met een minimale omvang van € 30 miljoen. Het fonds is bedoeld voor eenmalige publieke investeringen en niet voor terugkerende overheidsuitgaven.

Waar bestaat een aanvraag uit?

Volgens het huidige voorstel dienen projectvoorstellen tenminste te bestaan uit een uitgewerkt plan met een onderbouwing van onder andere de bijdrage aan de Nederlandse economie en samenleving, financiële kosten en baten en juridische uitvoerbaarheid. Een onafhankelijke commissie met daarin een diversiteit aan ‘zwaargewichten’ uit de wetenschap, industrie, politiek en economie beoordeelt projectvoorstellen op basis van een vooraf bepaald toetsingskader en kijkt daarbij naar het effect op groei van de Nederlandse economie (het bbp-effect) en maatschappelijke voor- en nadelen (bijvoorbeeld voor het klimaat).

Checklist van belangrijkste voorwaarden

Het project moet:

• vallen in één van de aangewezen terreinen;
• een projectomvang hebben van minimaal € 30 miljoen;
• een aanvulling zijn op private investeringen;
• een aanvulling zijn op bestaande publieke investeringen;
• niet binnen bestaande regelingen van de overheid vallen;
• niet-structureel zijn;
• voldoen aan de toets van subsidiariteit, dat wil zeggen dat de nationale overheid het juiste bestuursniveau is om de investering te doen;
• passen binnen de financiële kaders van het fonds.

Beschikbaarheid

Voor het brede publiek is het naar verwachting mogelijk om in het voorjaar van 2021 een voorstel in te dienen. Als generale repetitie wordt dit najaar een versnelde proefronde uitgevoerd waarbij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I en W) op 1 november een shortlist met voorbeeldprojecten voordragen bij de commissie.  Na evaluatie van deze eerste ronde zal voorjaar 2021 een volgende indieningsronde starten. Hoewel details rondom dit proces nog moeten worden uitgewerkt, lijkt het de bedoeling dat geïnteresseerden hun voorstel direct kunnen indienen bij het ministerie dat verantwoordelijk is voor het onderwerp van de aanvraag.

Vragen over het Nationaal Groeifonds?
Of bel direct naar: 088 495 20 00

Invest-NL vs het Groeifonds: wat zijn de verschillen?

Op basis van bovenstaande is duidelijk dat het Nationaal Groeifonds en Invest-NL elk een ander karakter hebben:

• Waar het Nationaal Groeifonds eenmalige subsidies verstrekt, kan NL-Invest via aandelenparticipaties deelnemen in bedrijven en verstrekt het ook achtergestelde leningen.
• Het Nationaal Groeifonds is een subsidieverstrekker, terwijl NL-Invest een private investeringsmaatschappij is die publiek geld investeert en het ministerie van Financiën als aandeelhouder heeft.
• Het Nationaal Groeifonds mikt op maatschappelijk rendement, terwijl het bij financiering vanuit NL-Invest de bedoeling is dat het ook investeringsmaatschappij NL-Invest rendement oplevert.

Samengevat betekent dit:

Opvallend is dat de minimale omvang drempel voor projecten in beide gevallen betrekkelijk hoog ligt. Het Nationale Groeifonds lijkt vooral op zoek naar iconische boegbeeldprojecten. De vraag is daarmee of dit programma toegankelijk zal blijken voor bottom up voorstellen vanuit bijvoorbeeld het mkb. Desalniettemin is de ontwikkeling dat er nu twee loketten beschikbaar zijn gunstig voor aanvragers: in de aanloopfase van nieuwe (subsidie)programma’s is de aanwas van projecten (en dus de concurrentie) vaak nog beperkt. Dit biedt dus kansen voor partijen die op korte termijn een concreet voorstel kunnen voorleggen.

Spar met een specialist!
Of bel direct naar: 088 495 20 00