De Europese Commissie (EC) maakte onlangs de invulling van het subsidieprogramma Horizon 2020 voor de jaren 2018-2020 bekend. Horizon 2020 is het grootste investeringsprogramma ooit op het gebied van innovatie en onderzoek. Voor de komende drie jaar is er ruim € 30 miljard aan budget beschikbaar. Een belangrijk doel van de Europese Commissie is onder andere om ondernemingen en consumenten te stimuleren om de overstap te maken naar een duurzamere economie. Zo is er € 3,3 miljard van het totale budget beschikbaar voor onderzoek en innovaties die bijdragen aan een koolstofarme en klimaatbestendige toekomst. Daarnaast wordt € 2,2 miljard geïnvesteerd in het ontwikkelen van hernieuwbare en schone energie. Tot slot stelt de EC € 1 miljard aan subsidies beschikbaar voor projecten die zich richten op duurzaam en efficiënt grondstoffenverbruik. Op deze manier wordt er gewerkt aan een stevig fundament voor een circulaire economie. In dit artikel gaan we in op de thema’s binnen de calls die gelinkt zijn aan de circulaire economie.

Multidisciplinaire aanpak

In een circulaire economie bestaat er geen afval en worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt. Door de schaal, breedte en complexiteit om een circulaire economie tot stand te brengen, is er een grote mate van onzekerheid over wat de meest geschikte oplossingen zijn. Op dit moment kan men dan ook stellen dat de grote doorbraken tot nu toe zijn uitgebleven. Een multidisciplinaire aanpak waarin technische, sociale en economische kennis en innovatie gecombineerd worden, zijn noodzakelijk om tot een succesvolle transitie te komen. Deze aanpak zien we terug in de eisen voor de samenstelling van een consortium, die de Europese Commissie stelt om in aanmerking te komen voor subsidie. De EC wil alleen projecten ondersteunen waarbij publieke en private partijen vanuit een gezamenlijke visie samenwerken. Er moet een duidelijk plan zijn om op lokaal, regionaal, nationaal én internationaal niveau technische, sociale en systeeminnovaties met betrekking tot de circulaire economie door te voeren. De verschillende stakeholders moeten vanuit de hele keten betrokken of vertegenwoordigd zijn in een consortium.

Grote diversiteit aan calls

In de periode 2018 tot 2020 komen de volgende topics gerelateerd aan de circulaire economie aan bod:

• Connecting economic and environmental gains

Projecten die als doel hebben om economische en milieuverbeteringen te combineren, komen mogelijk in aanmerking voor één van de calls. Denk aan innovaties voor het verbeteren van het terugwinnen van grondstoffen bij recyclingprocessen en het ontwikkelen van testprogramma’s om de levenstijd van materialen en producten te verlengen. Een andere voorbeeld is het opzetten van een integrale benadering om tot een circulair stadsontwerp te komen, waarbij ook aandacht is voor het gebruik van water.

• Raw Materials

De ontwikkeling van nieuwe technologieën die afvalstromen upgraden tot bruikbare grondstoffen en de terugwinning van zeldzame grondstoffen staan centraal in dit subthema. Zo zijn er calls gericht op het ontwikkelen en demonstreren van innovatieve pilots voor de schone en duurzame productie van grondstoffen uit primaire en/of secondaire bronnen. Energie/agrarische grondstoffen komen niet in aanmerking. Tot slot zijn er ook calls voor het opzetten en hervormen van de beleidslijnen en certificatie omtrent het gebruik en terugwinning van deze grondstoffen.

• Environment and climate smart food production and consumption

Een ander belangrijk thema is het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen door de landbouw, visserij en voedingsmiddelenindustrie. De EC heeft een aantal calls opgezet die de ontwikkeling van strategieën en hulpmiddelen ondersteunen die inspelen op veranderende weers- en omgevingsomstandigheden. Ze zijn gericht op het optimaliseren van het gebruik van hulpbronnen en het verminderen van ecologische voetafdrukken. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de voedselindustrie, maar naar de gehele keten. Van de primaire productie tot de manier waarop voedselverspreiding plaatsvindt.

• Biotechnology

Ook biotechnologie kan een bijdrage leveren aan onderdelen van de circulaire economie. Zo vormt de verontreiniging van bodems, sedimenten, grond- en oppervlaktewater veroorzaakt door afval een serieus probleem. Er is een grote kans dat de vervuiling verbindingen bevat met giftige eigenschappen. Micro-organismen hebben ontelbare strategieën ontwikkeld om zich aan hun omgeving aan te passen en schadelijke milieuverontreinigingen om te zetten in onschadelijke eindproducten. Er zijn verschillende calls waarbinnen de ontwikkeling van innovatieve oplossingen op basis van micro-organismen voor deze verontreinigproblematiek centraal staat.

• Sustainable Process Industry (SPIRE)

Calls onder SPIRE richten zich op het ondersteunen van de Europese industrie bij het verbeteren van de valorisatie van energie- en materiaalstromen, het gebruik van duurzame grondstoffen en het verbeteren van prestaties van bijzonder hoge energie-intensieve processen. Zo zijn er specifieke calls gericht op downstreamprocessing, de verwerking van afvalwater en retrofitting.

• Catalysing the circular economy

Katalyse is alomtegenwoordig in de chemische industrie en een sleuteltechnologie in alle toekomstscenario’s voor een duurzame economie. De geleidelijke vervanging van producten die zijn afgeleid van fossiele brandstoffen, speelt een cruciale rol in de transitie naar een koolstofarme economie. Projecten met een focus op de conversie van gevangen kooldioxide (CO2) of de katalytische transformatie van kleine koolwaterstoffen als bouwstenen van de toekomst, kunnen in aanmerking komen voor subsidie. Er is daarnaast aandacht voor de ontwikkeling van elektro- en fotochemische processen, de ontwikkeling van slim plastic materiaal en het opzetten van strategieën en oplossingen voor bio-gebaseerde kunststoffen.

Conclusie

Zoals ook uit de diversiteit van de bovengenoemde thema’s blijkt, gaat circulaire economie verder dan het simpelweg recyclen en langer laten meegaan van producten. Het gaat ook over minder consumeren, businessmodellen en het opzetten van nieuwe infrastructuren en beleidslijnen. Voor Horizon 2020 projecten is het van belang dat in de aanvraag een duidelijk beeld wordt geschetst van de Europese impact. Wij zien in de praktijk dat aanvragers moeite hebben om deze impact te beschrijven, waardoor dit onderdeel het sluitstuk wordt van een aanvraag. Echter, de socio-economische impact is een zwaarwegend beoordelingscriterium en maakt vaak het verschil tussen het wel of niet verkrijgen van de subsidie. De concurrentie voor dergelijke calls is namelijk zeer groot. Kortom, het loont om dit onderdeel goed in kaart te brengen voordat u aan een aanvraag begint.

Wilt u ook weten of uw innovatie op het gebied van circulaire economie in aanmerking komt voor subsidie? Neem vrijblijvend contact met ons op.

Overleg met een expert
Of bel direct naar: 088 495 20 00